Llywodraeth Cymru
Wythnos hinsawdd Cymru 2024 11-15 Techwedd

Thema: Addasu i'n hinsawdd newidiol

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi Strategaeth genedlaethol ar Addasu i’r Hinsawdd, sy’n rhoi gweledigaeth ynghylch sut beth fyddai Cymru sydd wedi addasu’n dda i’r newidiadau yn ein hinsawdd, a’r hyn sydd angen i ni ei wneud i gyflawni hynny. Mae’n ystyried yr angen i ymdrin â’r risgiau sydd ynghlwm â’r hinsawdd wrth i ni wynebu’r cyfleoedd a lleihau’r anghydraddoldebau ar draws ein cymdeithas.

Adeiladu ar y Strategaeth, bydd y gynhadledd rithiol 5 diwrnod eleni yn cynnwys cyfres o brif sesiynau a phaneli rhyngweithiol yn ymdrin ag effeithiau newid yn yr hinsawdd ar ein systemau tir ac amaethyddiaeth, morol, pysgodfeydd, natur a bwyd; seilwaith ynni, trafnidiaeth, cyfathrebu, dŵr a dŵr gwastraff; busnesau, yr economi a chyllid; systemau iechyd a gofal cymdeithasol; ac ar ein trefi, ein dinasoedd a'n cymunedau. Bydd sesiynau hefyd yn archwilio mater tegwch ac effaith anghymesur newid hinsawdd ar wahanol grwpiau. Byddwn hefyd yn ystyried rhagamcanion cynhesu byd-eang (gan gynnwys y risgiau a’r cyfleoedd), y cyd-destun rhyngwladol (o effeithiau newid yn yr hinsawdd i’r modd y mae cenhedloedd eraill yn addasu), a’r cysylltiadau rhwng lliniaru ac addasu i’r hinsawdd.

Nov

11

Nov

12

Nov

13

Nov

14

Nov

15

Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur

Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Sesiwn agoriadol: Addasu i’n hinsawdd newidiol - cynhelir y sesiwn gan: Llywodraeth Cymru
09:00  to  10:00

Disgrifiad:

 

Speakers:
Professor Richard Betts MBE. Head of Climate Impacts Research. MET Office.
Huw Irranca-Davies MS. Y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig. Llywodraeth Cymru.
Baroness Brown.
Derek Walker. Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru.
Steffan Powell. Newyddiadurwr darlledu (hwylusydd sesiwn).
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
10:00  to  10:15
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Ymgorffori camau ymaddasu i Newid yn yr Hinsawdd yn Cyfoeth Naturiol Cymru
10:15  to  11:15

Disgrifiad:

Mae Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) wedi cyhoeddi ein Cynllun Ymaddasu i Newid yn yr Hinsawdd cyntaf (2023-27) yn ddiweddar. Mae’r Cynllun hwn yn ceisio ymgorffori ystyriaeth o’r ystod eang o risgiau allweddol i gyflawni gweithgareddau CNC ar draws coedwigaeth, cadwraeth natur a diogelu’r amgylchedd a nodwyd drwy asesiad risg manwl. O ystyried bod llawer o sefydliadau eto i fynd i’r afael yn systematig â pheryglon hinsawdd, byddwn yn cyflwyno manylion y Cynllun i egluro sut rydym wedi adeiladu ein gallu i wrthsefyll newid yn yr hinsawdd a’r gwersi a ddysgwyd a allai fod o ddefnydd i eraill. Byddwn yn esbonio cyflawniad y Cynllun trwy gyfeirio at sawl astudiaeth achos.

Speakers:
Cadeirydd: Dr Clive A. Walmsley. Uwch Ymgynghorydd Arbenigol: Newid yn yr Hinsawdd a Datgarboneiddio. Cyfoeth Naturiol Cymru.
Harrhy James. Specialist Advisor, Climate Risk and Adaptation. Natural Resources Wales.
Lucia Watts. Cynghorydd Arbenigol, Risg Hinsawdd ac Addasu. Cyfoeth Naturiol Cymru.
Andrew Wright. Senior Specialist Advisor - Plant Health and Knowledge Transfer. Natural Resources Wales.
Richard Park. Senior Specialist - Coastal Adaptation Programme Lead (National Habitat Creation Manager). Natural Resources Wales.
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
11:15  to  11:30
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Datblygu cynllun gwydnwch hinsawdd ar gyfer busnesau garddwriaeth Cymru - cynhelir y sesiwn gan: Cyswllt Ffermio
11:30  to  12:30

Disgrifiad:

Bydd y sesiwn hon yn archwilio tystiolaeth ynghylch newid yn yr hinsawdd a’r camau y gall busnesau garddwriaeth eu cymryd i adeiladu gwytnwch hinsawdd.

Bydd yn dechrau gyda sgwrs fer yn crynhoi canfyddiadau allweddol astudiaeth ymchwil ddiweddar a gomisiynwyd gan Cyswllt Ffermio Garddwriaeth sy’n llywio Strategaeth Ymaddasu Hinsawdd Cymru ar gyfer amaethyddiaeth sy’n cael ei datblygu ar yr un pryd gan Lywodraeth Cymru.

Fe'i dilynir gan drafodaeth banel wedi'i hwyluso gyda thyfwyr masnachol Cymreig ac awdur yr ymchwil a bydd yn cloi gyda sesiwn holi ac ateb i'r gynulleidfa.

Nod y sesiwn yw cynnig ffyrdd ymlaen er mwyn i wydnwch hinsawdd gael ei wreiddio yn y ddarpariaeth gymorth well ar gyfer tyfwyr masnachol yng Nghymru yn y dyfodol.

Speakers:
Lyndall Merry. Grower. Bannau Acres.
Cadeirydd: Sarah Gould. Rheolwr Garddwriaeth. Cyswllt Ffermio.
Iain Cox. EcoStiwdio.
Ric Kenwood. Tyfwr. Clare Austin Hardy Plants.
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
12:30  to  12:45
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Ffermwyr yn addasu i’n hinsawdd newidiol - cynhelir y sesiwn gan: Llywodraeth Cymru
12:45  to  13:45

Disgrifiad:

Ymunwch â ni am drafodaeth banel dreiddgar a gynhelir gan y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies, ochr yn ochr â’r Athro Prysor Williams o Brifysgol Bangor. Bydd y digwyddiad hwn yn cynnwys siaradwyr a awgrymwyd gan Fforwm Newid Hinsawdd Diwydiant Amaeth Cymru (AICCF), gan dynnu sylw at y camau cadarnhaol y mae ffermwyr Cymru yn eu cymryd i addasu i’n hinsawdd newidiol. Gallwch hefyd gyflwyno eich cwestiynau eich hun at y Dirprwy Brif Weinidog neu’r panel i’w trafod. Hyderwn y byddwch yn ymuno â ni ar gyfer y digwyddiad difyr hwn wrth i ni ystyried addasu hinsawdd ar draws amaethyddiaeth Cymru.

Speakers:
Huw Irranca-Davies MS. Y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig. Llywodraeth Cymru.
Cadeirydd: Prysor Williams PhD. Uwch Ddarlithydd mewn Rheolaeth Amgylcheddol. Prifysgol Bangor University.
Delana Davies. Rheolwr Traws Sector. Cyswllt Ffermio.
Samantha Kenyon. Ffermwr - Fferm Glanllyn, Sir Ddinbych. Rhwydwaith Ffermio Cyfeillgar i Natur (NFFN).
Christina Marley. Athro yn Sefydliad y Gwyddorau Biolegol, Amgylcheddol a Gwledig. Prifysgol Aberystwyth.
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
13:45  to  14:00
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Eich llais, eich dyfodol - cynhelir y sesiwn gan: Comisiynydd Plant Cymru
14:00  to  15:00

Disgrifiad:

 

Speakers:
Rocio Cifuentes. Y Comisiynydd Plant. Llywodraeth Cymru.
Chloe Gallagher. Policy Officer for Equalities and Communities. Children's Commissioner's Office.
Kath O'Kane. Children’s Commissioners Office.
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
15:00  to  15:15
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Troeon yn y llanw – effeithiau, addasu a llythrennedd y môr yn ein hamgylchedd morol - cynhelir y sesiwn gan: Partneriaeth Moroedd ac Arfordiroedd Cymru
15:15  to  16:15

Disgrifiad:

 

Speaker:
Cadeirydd: David Tudor. Cadeirydd. Partneriaeth Arfordiroedd a Moroedd Cymru.
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
16:15  to  16:30
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Rhaglen weithredu genedlaethol ar fawndiroedd (NPAP) - cynhelir y sesiwn gan: Cyfoeth Naturiol Cymru
16:30  to  17:30

Disgrifiad:

Mae Gweithredu ar Fawndiroedd Cymru yn ateb sy’n seiliedig ar natur i fynd i’r afael â’r argyfyngau Hinsawdd a Natur. Mae’r sesiwn hon yn rhoi cipolwg i chi ar bwysigrwydd mawndiroedd, trosolwg o fawndiroedd Cymru, sut mae Rhaglen Genedlaethol Gweithredu Mawndiroedd Cymru wedi cyflawni ei thargedau hyd yma gyda phartneriaid yn y sector. Y dull strategol a chyllid gan Lywodraeth Cymru a rheolwyr drwy Cyfoeth Naturiol Cymru. Ymdrinnir â llwyddiannau, heriau a chyfleoedd. Mae agwedd hynod ddiddorol ychwanegol o’r sesiwn yn cynnwys trosolwg o sut mae Map Mawndiroedd Cymru a data yn rhannu’r holl wybodaeth a gofnodwyd am leoliad y mawndir a’i nodweddion gyda’r cyhoedd. Yn bwysig iawn o ran atebolrwydd, mae’r Map Mawndiroedd bellach hefyd yn dangos lleoliad a manylion y camau diweddar i adfer mawndiroedd yng Nghymru, felly bydd trosolwg byr ar gael mynediad at y ffynhonnell ddata hon a’i defnyddio. I gloi ceir crynodeb byr o lwyddiant y prosiect Life Cyforgorsydd Cymru gan Jake White a data gan Jenny Williamson (CEH). Mae’r prosiect wedi dod a budd o ran lleihau allyriadau yn ogystal â phleser i’r cyhoedd o ran mynediad i rai o’n corsydd eiconig megis Cors Caron a Chors Fochno.

Speakers:
Cadeirydd: Mannon Lewis. Prif Gynghorydd Prosiectau Strategol. CNC.
Rhoswen Leonard. Rhaglen Gweithredu Mawndiroedd Cenedlaethol. Rheolwr Prosiect.
Jenny Williamson. Wetland Scientist. UK Centre of Ecology & Hydrology.
Jake White. Welsh Raised Bogs LIFE Project Manager. NRW.
Alice Whittle. Cynghorydd Arbenigol Data a GIS NPAP. Rhaglen Weithredu Genedlaethol Mawndiroedd.
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Egwyl
17:30  to  17:45
Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur
Prif siaradwr: Adam Jones - Garddwyr Cymru'n gweithredu er lles yr hinsawdd
17:45  to  18:15

Disgrifiad:

 

Speaker:
Adam Jones. Adam yn yr ardd.

Cofrestrwch i fynychu

Y gynulleidfa ar gyfer y gynhadledd rithiol yw rhanddeiliaid hinsawdd (e.e. y sector cyhoeddus, rhwydweithiau diwydiant a busnes a sefydliadau trydydd sector) sydd â rôl mewn cyflawni polisïau, rhaglenni a mentrau hinsawdd. Ond nid yw presenoldeb yn gyfyngedig, ac mae cofrestru am ddim i unrhyw un sydd â diddordeb mewn ymuno â'r drafodaeth. Bydd pob sesiwn gynhadledd yn rhithiol, ac i wylio'r sesiynau bydd angen i chi gofrestru. Ond os byddwch chi'n colli sesiwn, byddan nhw'n cael eu recordio a byddwch chi'n gallu eu gwylio eto trwy'r swyddogaeth Ar-alw a fydd yn cael ei chyhoeddi ar wefan climateweek.gov.wales yn dilyn y gynhadledd.

Cofrestrwch i fynychu

Cliciwch isod i ehangu a dysgu mwy am bynciau a fydd yn cael eu trafod bob dydd

DIWRNOD 1 - Tir, Amaethyddiaeth, Morol, Pysgodfeydd a Natur

Tir ac amaethyddiaeth – Sicrhau da byw iach a chynhyrchiol, cyn lleied â phosibl o gnydau’n methu, iechyd y pridd, peillwyr a phlâu, storio dŵr ar y fferm, rheoli risgiau tanau gwyllt, a lleihau’r perygl o lifogydd i dir âr.

Morol, pysgodfeydd a dyframaethu - Cynnal stociau pysgod a gweithgareddau dyframaethu iach, gwydn, gan sicrhau dŵr croyw, dyfroedd morol ac aberol o safon, addasu arferion pysgota a dyframaethu i newidiadau mewn tymheredd ac asideiddio, a rheoli a lleihau lledaeniad plâu, clefydau a rhywogaethau ymledol.

Natur, mawndiroedd, coedwigoedd a choetiroedd – Rôl natur a mawndiroedd wrth addasu i newid yn yr hinsawdd a storio carbon, priddoedd ac iechyd pridd, lleihau plâu, clefydau a rhywogaethau ymledol, ansawdd dŵr a diogelu rhywogaethau daearol a dŵr croyw a morol, coetiroedd a choed gan gynnwys eu rôl yn atal llifogydd, darparu cysgod, atafaelu carbon, diogelu cynefinoedd bywyd gwyllt a chefnogi diwydiant pren cynaliadwy.

DIWRNOD 2 – Isadeiledd (trafnidiaeth, ynni, telathrebu a dŵr/dŵr gwastraff)

Rhwydweithiau a gweithrediadau trafnidiaeth gwydn – Sicrhau bod asedau trafnidiaeth presennol (ffyrdd, rheilffyrdd, meysydd awyr a phorthladdoedd) yn cael eu paratoi ar gyfer risgiau ac effeithiau hinsawdd heddiw ac yn y dyfodol, ac addasu seilwaith newydd. 

Sicrwydd cyflenwad a gwytnwch ar lefel system ynni – Sicrhau bod cynlluniau addasu yn ystyried capasiti cynhyrchu, hyblygrwydd, afreidrwydd, cymysgedd a lleoliad, a lleihau bregusrwydd asedau ar gyfer pob gweithredwr trydan a nwy mawr.

Telathrebu a gwytnwch ac asedau ar lefel system – Cynllunio wrth gefn ar gyfer toriadau sy’n gysylltiedig â’r tywydd, gan gynnwys afreidrwydd wrth ddylunio a gweithredu systemau, amrywiaeth technoleg, diogelu asedau telathrebu a TGCh.

Seilwaith dŵr a dŵr gwastraff – Diogelu seilwaith dŵr, ansawdd a chyflenwad dŵr rhag llifogydd, codiad yn lefel y môr ac amhariad sy’n gysylltiedig â’r tywydd, cynllunio ymateb i ddigwyddiadau, lleihau’r galw gan aelwydydd a chynyddu effeithlonrwydd defnyddio dŵr, lleihau gollyngiadau a sicrhau cyflenwad preifat digonol.

DIWRNOD 3 – Busnes, yr Economi a Chyllid

Diogelu busnesau a gweithwyr rhag effeithiau hinsawdd - Lleihau risgiau i safleoedd busnes a cholledion cynhyrchiant, diogelu iechyd a lles gweithwyr rhag tymereddau uwch, a darparu amgylchedd gwaith diogel.

Nodi a rheoli risgiau a chyfleoedd cadwyn gyflenwi – Sicrhau bod gan fusnesau gynlluniau cadernid cadwyn gyflenwi da ar waith, a gwneud y mwyaf o gyfleoedd i allforio nwyddau a gwasanaethau addasu i’r hinsawdd yn y Deyrnas Unedig.

Diogeledd bwyd - Lleihau aflonyddwch i gadwyni cyflenwi bwyd a bwyd anifeiliaid, sicrhau bod risgiau i ddiogelwch a safonau bwyd yn cael eu hystyried o fewn cytundebau masnach y Deyrnas Unedig, lleihau risgiau cadwyn gyflenwi, lleihau bregusrwydd i siociau pris bwyd ac effeithiau ar fforddiadwyedd bwyd a chynnwys maethol.

Cyllid - Sicrhau bod gan fusnesau fynediad at gyfalaf ac yswiriant gan gynnwys ar gyfer addasu, nid yw prosiectau addasu hyfyw yn methu oherwydd diffyg cyllid, a bod sefydliadau ariannol yn ymgorffori risg ffisegol wrth wneud penderfyniadau ariannol.

DIWRNOD 4 – Iechyd a Gofal Cymdeithasol

Diogelu pobl rhag effeithiau iechyd y newid yn yr hinsawdd a gwneud y mwyaf o unrhyw fuddion iechyd posibl - Effaith newid yn yr hinsawdd ar iechyd a lles pobl a rhagweld a mynd i'r afael â newidiadau sy'n gysylltiedig â'r hinsawdd i glefydau heintus a marwolaethau, gwrth-gydbwyso trafodaethau â'r cyfle i wireddu potensial manteision iechyd meddwl a chorfforol. Iechyd a diogelwch addysgol ac yn y gweithle.

Darpariaeth iechyd a gofal cymdeithasol hygyrch o safon yn ystod tywydd eithafol - Lleihau amhariad tywydd i ofal sylfaenol a chymunedol, ysbytai a lleoliadau cartrefi gofal, a gwasanaethau cysylltiedig a chadwyni cyflenwi, ac ar iechyd a lles y gweithlu, yn ogystal â chynllunio ymateb brys.

DIWRNOD 5 – Trefi, Dinasoedd a Chymunedau

Addasu ein trefi, ein dinasoedd a’n cymunedau - Diogelu trefi, dinasoedd a chymunedau rhag llifogydd afonydd, arfordirol, dŵr wyneb a dŵr daear, sicrhau bod cynlluniau rheoli erydu arfordirol ar waith a bod asedau a seilwaith rheoli llifogydd mewn cyflwr da, gan leihau risgiau i bobl ac adeiladau o wres trefol, gwneud y defnydd gorau o seilwaith gwyrdd a glas / datrysiadau seiliedig ar natur a sicrhau bod systemau rhybuddio effeithiol yn eu lle.

Addasu adeiladau preswyl ac amhreswyl newydd a phresennol - Atal gorboethi a rheoli perygl lleithder, amddiffyn adeiladau rhag llifogydd a risgiau eraill sy'n gysylltiedig â'r hinsawdd, sicrhau bod systemau cynllunio'n cael eu datblygu i ystyried gofynion addasu a bod unigolion yn deall sut i fynd i'r afael â risgiau a'u lliniaru, ac alinio polisi addasu a datgarboneiddio i greu atebion system gyfan.

Treftadaeth ddiwylliannol ac amgylcheddau hanesyddol – Rheoli risgiau i asedau diwylliannol a threftadaeth (safleoedd archaeolegol, adeiladau, tirweddau hanesyddol, llongddrylliadau, casgliadau amgueddfeydd, archifau a llyfrgelloedd, llên gwerin, iaith draddodiadol, gwybodaeth ac arferion ac ati), a sicrhau bod rheoliadau a safonau yn cefnogi’r amddiffyniad a chadwraeth briodol o asedau treftadaeth.

Cliciwch isod i ehangu a dysgu mwy am bynciau croesdoriadol a fydd hefyd yn cael eu cynnwys yn y rhaglen

Tegwch a chyfiawnder cymdeithasol

Sicrhau dosbarthiad teg cyfleoedd, buddion a beichiau cymdeithasol, gwleidyddol ac economaidd ar draws cymdeithas.

Addasu a lliniaru

Cyd-ddibyniaeth a chyfaddawdu rhwng addasu i newid yn yr hinsawdd a lliniaru / datgarboneiddio.

Effeithiau hinsawdd

Effeithiau ar iechyd, cartrefi ac adeiladau, systemau seilwaith, trefi, dinasoedd a chymunedau gwledig, cyflenwadau bwyd, natur, aer, tir ac ansawdd dŵr.

Cyfleoedd hinsawdd

Cyfleoedd ar gyfer bioamrywiaeth, rhywogaethau a stociau pysgod, cnydau a chynhyrchiant, newidiadau defnydd tir, gwell iechyd cyhoeddus, twristiaeth a masnach.

Risgiau hinsawdd

Risgiau sy’n ymwneud â rhywogaethau penodol, iechyd pridd a chnydau, storfeydd a dal a storio carbon naturiol, da byw, coed, cyflenwadau bwyd, nwyddau a gwasanaethau hanfodol, iechyd a lles dynol, yr economi, ac effeithiau hinsawdd dramor.

Parodrwydd ar gyfer argyfwng

Lleihau’r tebygolrwydd ac addasu i risgiau o beryglon naturiol megis llifogydd, tirlithriadau, tywydd poeth a sychder.

Cost effeithiau ac addasu i newid yn yr hinsawdd

Archwilio effaith newid yn yr hinsawdd ar gostau cartrefi o gynnydd mewn biliau ynni, i brisiau bwyd ac yswiriant tai, yr effeithiau ar iechyd y cyhoedd, tarfu ar bŵer a chyfleustodau ac ati.

Cynyddu llwyddiant

Arddangos astudiaethau achos ysbrydoledig o addasu hinsawdd y gellid eu hailadrodd a/neu eu cynyddu mewn mannau eraill.

 

                          Hygyrchedd                                 Polisi preifatrwydd gwefan                               Telerau ac amodau


Cysylltwch â ni:​ climatechange@gov.wales